Yüksek Oktanlı Yakıt LPG

Sıvı yakıtların oktan sayısı, yakıtın vuruntuya karşı direncinin, referans yakıtları olarak adlandırılan İzo-oktan ve n-Heptan yakıtlarının karışımı esas alınarak karşılaştırma yöntemiyle ölçülmektedir. Motor tasarımı yakıtın özelliklerine göre şekillenmekte olduğundan kullanılacak yakıtın oktan sayısı ölçümleri uluslararası standartlarla belirlenmiş şartlar altında gerçekleştirilmektedir. Bu kapsamda kullanılacak referans yakıtlar “n-Heptan” ve “İzo-oktan” olarak kabul edilmiş ve oktan sayıları sırasıyla 0 ve 100 olarak belirtilmiştir (ASTM D2699, D2700). Oktan ölçümü deneyleri ise bu yakıtların değişken hacimsel karışımlarıyla gerçekleşmektedir. Örnek vermek gerekirse, 97 oktan denilen benzinin vuruntu dayanımı, hacimsel olarak %97 İzo-oktan ve %3 n-Heptan’ın karışımına denk gelmektedir( Yozgatlıgil, A., 2018).

Oktan sayısının saptanması Deutsches Institut für Normung (DIN) 51756 normu ile standartlaştırılmıştır. Bu yöntemlerin uygulaması için yalnızca Cooperative Fuel Research (CFR) ve Badische Anilin und Soda Fabrik (BASF) gibi özellikle tasarlanmış motorların kullanılması uygun bulunmuştur. Bu motorlar sıkıştırma oranı değişebilen, tek silindirli, dört zamanlı, buji ateşlemeli ve termosifon prensibi ile soğutulan motorlardır.

ASTM D2699 standardında RON (Araştırma Oktan Sayısı) ve MON (Motor Oktan Sayısı) olarak 2 çeşit oktan ölçümü tanımlanmaktadır.İki ölçüm arasındaki temelfark, motorun çalışılacağı devir sayısı, hava/yakıt karışımının sıcaklığı ve ateşleme avans miktarıdır.

RON yönteminde motorun daha yumuşak çalışma şartları canlandırılırken, MON yönteminde daha sert çalışma şartları analizedilmektedir. Yani, RON oktan sayısı ölçümünde yakıtın ivmelenmedeki vuruntu durumuna uyarken, MON yöntemiyle hesaplanan oktan sayısında aşırı yük altındaki vuruntu esas alınmakta ve dolayısıyla daha gerçekçi ve pratik bir oktan değeri bulmaktadır( Yozgatlıgil, A. , 2018).

MON yönteminde yakıt hava karışımı karbüratörün arkasında, RON’ da ise hava karbüratörden önce ısıtılmaktadır. Aynı yakıt için MON yöntemi ile bulunan oktan sayısı RON yöntemiyle elde edilen değere göre daha düşük çıkmaktadır. Bu nedenle ABD, Brezilya ve Kanada gibi bazı ülkelerde yakıtın istasyonlarındaki belirtilenoktan sayısı MON ve RON sayılarının ortalaması olarak verilmektedir. Bu ortalama rakam Vuruntu Önleyici Endeksi (AKI) ismi ile de bilinmektedir. Türkiye ve genel olarak diğer Avrupa ülkelerinde ise oktan sayısı RON ile ifade edilmektedir.